1. Trào ngược dạ dày là gì?

Trào ngược dạ dày hay trào ngược axit là một thuật ngữ trong Y học chỉ trình trạng axit từ dưới bao tử/ dạ dày bị trào lên thực quản/vòm họng. Tên khoa học của bệnh lý này là Gastroesophageal Reflux Disease.

Nếu dạ dày bình thường, thức ăn sau từ miệng sẽ đi qua thực quản. Cơ thắt thực quản lúc này sẽ giãn ra để dịch lỏng chuyển xuống dạ dày, sau đó đóng lại. Ở người bệnh trào ngược dạ dày, cơ thắt sẽ không đóng lại mà tiếp tục mở ra dẫn đến dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.

Nguyên nhân hình thành bệnh rất đa dạng. Đối tượng mắc trào ngược dạ dày đa dạng về độ tuổi và gặp phải ở cả nam và nữ giới. Đặc biệt, nhóm đối tượng có thói quen ăn uống không khoa học như thường xuyên ăn cay, uống bia rượu... nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn.

2. Triệu chứng trào ngược dạ dày

Triệu chứng trào ngược dạ dày rất nhiều nhưng thường hay bị hiểu lầm sang các bệnh lý về dạ dày – tiêu hóa khác, đặc biệt là đau thượng vị. Các bác sĩ cho biết, triệu chứng ở mỗi người bệnh là khác nhau, phụ thuộc vào cơ địa, độ tuổi và giai đoạn tiến triển. Chúng tôi tổng hợp các triệu chứng phổ biến nhất để bạn đọc tham khảo và nhận biết bệnh. Cụ thể:

• Ợ hơi, ợ chua: Đây là triệu chứng điển hình nhất của bệnh trào ngược dạ dày. Triệu chứng thường xảy ra sau khi người bệnh đã ăn no, khi nằm ngủ. Thời gian xuất hiện thường là vào ban đêm.
• Buồn nôn/nôn: Axit trào ngược lên vùng cổ họng kích thích phản ứng của của khu vực này gây ra tình trạng buồn nôn/nôn. Khi bệnh ở giai đoạn nặng, người mắc có thể nôn ra dịch vị hoặc thức ăn đã nạp vào trước đó.
• Trào ngược dạ dày có thể gây ra triệu chứng đau tức vùng ngực: Người bệnh có cảm giác bị đau thắt ở vùng ngực lan ra sau lưng. Đây không phải triệu chứng của bệnh tim mà là do ảnh hưởng của axit trào ngược lên thực quản dẫn đến việc kích thích các đầu mút sợi thần kinh ở niêm mạc thực quản từ đó gây ra tình trạng đau ngực. Cường độ đau tức vùng ngực tăng lên khi người bệnh cúi hoặc nằm.
• Khó nuốt: Trào ngược dạ dày gây nên tình trạng viêm nhiễm, sưng tấy và thu hẹp đường kính vùng thực quản. Chính điều này dẫn đến việc người bệnh có cảm giác khó nuốt thức ăn, có cảm giác vướng ở cổ khi nuốt.
• Khản giọng: Axit trào ngược lên dạ dày dẫn đến tổn thương dây thanh quản. Người bệnh lúc này sẽ bị khàn giọng, khó nói. Tình trạng này diễn ra trong một thời gian dài có thể dẫn đến ho khi dịch viêm đi xuống phế quản.
• Người bị trào ngược dạ dày thực quản có biểu hiện nước bọt ở miệng nhiều hơn bình thường: Để trung hòa lượng axit trong cơ thể, miệng sẽ tự động tiết ra nhiều nước bọt hơn. Hiện tượng này làm tăng không khí ra vào dạ dày từ đó gây nên tình trạng ợ hơi, ợ nóng.
• Trào ngược dạ dày gây miệng đắng: Tình trạng đắng miệng xảy ra do van môn vị hoạt động quá mức. Dịch mật do vậy trào ngược lên tá tràng đi vào dạ dày, tràn lên thực quản cùng axit từ đó gây cảm giác đắng miệng. Triệu chứng này thường xảy ra khi người bệnh thức dậy buổi sáng.
• Trào ngược dạ dày thực quản gây triệu chứng khó thở: Axit trong dạ dày xâm nhập vào phổi khi ngủ sẽ tràn vào phổi gây sưng đường thở. Điều này gây khó thở cùng một số bệnh về đường hô hấp khác như hen suyễn, viêm phổi…
• Răng xỉn màu: Bằng mắt thường, bạn có thấy được màu răng xỉn hơn người khỏe mạnh do men răng bị bào mòn bởi axit. Hơi thở của người bệnh có mùi hôi.

3. Nguyên nhân trào ngược dạ dày

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày tương đối đa dạng nhưng chủ yếu là do cơ thắt thực quản bị suy yếu hoặc rối loạn đóng – mở bất thường. Ngoài ảnh hưởng từ hoạt động của cơ thắt, trào ngược dạ dày có thể xảy ra do các nguyên nhân sau:

• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc Tây điều trị bệnh như kháng viêm, giãn cơ, thuốc giảm đau... có thể ảnh hưởng đến hoạt động của dạ dày gây trào ngược dạ dày.
• Thường xuyên sử dụng chất kích thích, đồ uống có cồn, đồ uống chứa thành phần gây nghiện như thuốc lá, cà phê, rượu
• Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày có thể do cả ảnh hưởng của một số bệnh lý nhiễm trùng thực quản làm xơ, yếu cơ vòng, từ đó có thể gây ra trào ngược
• Ảnh hưởng của các bệnh lý về dạ dày khác như viêm loét dạ dày, ung thư dạ dày, hẹp môn vị dạ dày cũng có triệu chứng là trào ngược axit thực quản
• Thói quen ăn uống có thể là nguyên nhân hình thành trào ngược dạ dày. Theo nhận định của bác sĩ, nếu người bệnh ăn quá no, ăn quá nhiều thực phẩm khó tiêu như trứng, sữa,… hoặc đi ngủ ngay sau khi vừa ăn no có thể dẫn trào ngược dạ dày
• Thừa cân béo phì làm gia tăng áp lực hoạt động lên vùng bụng. Đây là lý do khiến người bệnh dễ mắc trào ngược dạ dày hơn
• Phụ nữ trong thời kỳ mang thai hoặc người bị stress kéo dài cũng có thể là một trong các nguyên nhân.

4. Trào ngược dạ dày có nguy hiểm không?

Tất cả những gì chúng ta ăn sẽ đưa xuống dạ dày. Tại đây, một số hoạt động tiêu hóa thức ăn được diễn ra nhờ các hoạt chất axit mạnh mà dạ dày tiết ra. Bản thân dạ dày đã có một tấm chắn kiên cố để axit tiêu hóa thức ăn không quay lại ăn mòn dạ dày. Khi mất đi cơ chế bảo vệ như trên, niêm mạc dạ dày người bệnh sẽ dễ dàng bị tổn thương gây ra hàng loạt các biến chứng nguy hiểm. Đó là lý do các bác sĩ khẳng định, nếu không điều trị trào ngược dạ dày từ sớm người bệnh có thể gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm. Cụ thể:

• Gây loét thực quản: Axit trào ngược từ dạ dày lên gây loét thực quản. Tại các vết loét có thể thấy máu.
• Barrett thực quản: Đoạn dưới có thực quản xuất hiện các mô vảy, sau đó biến đổi thành mô dạng cột. Nguy cơ mắc ung thư của người bệnh rất cao khi chứa các tế bào đã bị biến đổi.
• Ung thư thực quản: Sau quá trình Barrett thực quản, người bệnh có thể gặp phải tình trạng ung thư thực quản. Bệnh có thể dẫn đến tử vong cùng hàng loạt các biến chứng xấu về sức khỏe.

5. Biện pháp cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày

Để phòng tránh, cải thiện triệu chứng trào ngược axit dạ dày, bạn nên thực hiện thay đổi chế độ ăn uống, chế độ sinh hoạt không lành mạnh.

5.1. Những việc nên làm

• Tăng cường những chất có tác dụng trung hòa axit như: Các sản phẩm từ tinh bột: bột ngũ cốc, bột yến mạch, các loại bánh mì,.. Những thực phẩm này có tác dụng nhất định trong việc hạn chế sự bào mòn lớp dịch, axit trong dạ dày.

• Bạn nên ăn nhiều các chất đạm dễ tiêu có trong thịt vịt, thịt lợn nạc, thịt lợn thăn,...

• Bổ sung chất xơ có chứa trong các loại đậu như: Đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen, đậu Hà Lan,...

• Nên ăn nhiều sữa chua: Bởi trong sữa chua chứa rất nhiều lợi khuẩn, giúp quá trình tiêu hóa diễn ra nhanh hơn, tạo cảm giác ngon miệng. Một lưu ý nhỏ là bạn không nên dùng sữa chua trong khi đói bụng.

• Sử dụng các thực phẩm hỗ trợ chữa trị truyền thống như: Nghệ, mật ong,...

• Giảm cân bằng các biện pháp an toàn, hiệu quả như: Tập thể dục thể thao, hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo,...

• Đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán bệnh chính xác và các biện pháp chữa trị kịp thời.

5.2. Những việc không nên làm

• Không nên duy trì các thói quen xấu như: Ăn quá no, thức khuya, nằm sau khi ăn, mặc quần áo chật,...

• Không nên sử dụng các chất gây nghiện, các chất kích thích như: Rượu, bia, thuốc lá, cà phê,...

• Ngưng việc sử dụng các loại đồ ăn nhanh, chiên nhiều dầu mỡ, các loại thực phẩm chế biến sẵn,...

• Hạn chế việc sử dụng các loại thực phẩm chứa hàm lượng axit cao như: Đồ ăn cay nóng, nước ngọt có ga, các loại quả như chanh, quất, dứa,...

Nguồn: Tổng hợp

Như vậy, các biện pháp cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày là rất đơn giản, ai cũng có thể làm được nếu chúng ta kiên trì. Hãy thay đổi ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe, tài sản quý giá nhất của mỗi người.

Trên đây là những kiến thức cơ bản nhất liên quan đến bệnh trào ngược dạ dày, một căn bệnh thường gặp trên toàn cầu. Hy vọng, chúng tôi có thể giải đáp những thắc mắc trong lòng của các bạn bấy lâu nay về căn bệnh này. Các bạn hãy bỏ túi những kiến thức về chứng trào ngược axit dạ dày để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cả nhà mình. 

Tìm hiểu quy trình khám chữa bệnh BHYT ở Phòng khám Đa khoa Thuận Đức: Tại đây